PIPILOTTI RIST, ROTTERDAM

Elixir, het video-organisme van Pipilotti Rist. Er wordt de laatste tijd weer veel gefilosofeerd over wat kunst zo al 'vermag'. Waar is kunst eigenlijk goed voor? Moeten we ons niet concentreren op de hoofdzaken? Zeker in tijden van crisis, springen de moralistische predikkers snel op de kansel, om de kunst ansicht, die geen verder wezenlijk nut dient, in het verdachtenbankje te plaatsen. Immers zijn er geen nuttigere zaken dan je tijd te verdoen met kunst? Is kunst niet zoiets als weggegooid geld?

Ik stel me zo voor dat Pipilotti Rist zich ter degen bewust is geweest van het feit dat in deze tijden, dergelijke gedachten weer her en der opgang doen. Mogelijk heeft ze daarbij bedacht ons een tegengift voor te willen zetten, voor een dergelijke gedachtegang. Voor iedereen en alles een overtuigend elixeer te willen maken, immers; 'Die Kunst ansicht, hat keine Zweck'.
In de transformatie van de centrale tentoonstellingszaal in het nieuwe gedeelte van het Boijmans van Beuningen Museum is zij er wonderwel in geslaagd, bezoekers dit medicijn voor te toveren. Na het achterlaten van je schoeisel, wordt je over dik tapijt, geruisloos binnengeleid in deze andere wereld. In het halfdonker, in de met golvende glasgordijnen afgehangen organische ruimte, wordt je binnengeleid in het universum dat Pipilotti Rist hier voor je heeft voorbereid.

Dwalend langs de fijne vitrages, wordt je ondergedompeld in fonteinen van kleurrijke projecties, op vloeren en wanden. Heb je uitnodigend plaatsgenomen op een heuvellandschap van kussens en tapijten, wordt je al snel meegevoerd in dit kleurrijke recente werk van de kunstenaar. In het visueel delirium van haar films. Beelden waarin de camera moeiteloos door ruimte lijkt te kunnen buitelen en je in close-up laat wegzweven. We worden gebombardeerd met dromerige taferelen, die overvloedig, bijna arcadisch en paradijselijk aandoen. Al snel is elke weerstand gebroken en worden we bedolven onder lawines van bloemen, uiteenspattende rijpe vruchten en niet beangstigend, omsloten door water. Onze innerlijk gedachten volgen als vanzelfsprekend, de wervelingen van het blijkbaar remmingloze, beschikbare naakte lichaam van het personage in de films. Gecompleteerd met beelden uit ongerepte natuur, voorzien van natuurgeluiden en psychedelische smoezel muziek, zijn we als plotseling verlost uit benarde situaties, verlost van elke sombere gedachten. Kijk je onverwacht in het gezicht van een medebezoeker, dan overheerst de ontspanning en een gemoedelijke glimlach. In deze wereld is alles en zonder moeite mogelijk!

Als na enkele herhalingen van de beeldsequenties het lukt, om je aan deze onderdompeling te onttrekken, je de weg naar de uitgang weet terug te vinden, bemerk je dat, terwijl jij je schoenen probeert terug te vinden, zich blijkbaar zomaar een opgewekt gevoel van je meester gemaakt heeft. Ogenschijnlijk is nieuwe energie aangeboord en heeft een bepaalde lichtheid zijn intrek in je hoofd genomen.Tja, en dat na het enkele tientallen minuten kijken naar kunst die ogenschijnlijk niet anders vermag…

Natuurlijk, "Kan het zo simpel zijn?" is een vraag die dan bij mij opkomt. Is er niet zoals in het eerdere werk van Rist, een provocatie of een confrontatie aan te gaan? Moeten we niet in plaats van in een droom gebracht, wakker worden geschud?

Het is een overtuigend statement van Pipilotti Rist en misschien zit daarin juist wel het provocerende en confronterende van haar nieuwe werk: Harmonie als het Elixeer, harmonie als de transformerende kracht. Nieuwe energie, om de deur naar een andere aanpak van de problemen waar we voor staan open te breken. Immers het andere is al geprobeerd en heeft de oplossing niet gebracht.

Wat mij betreft mag Rist, een franchise keten opzetten door heel Nederland. Wat zeg ik, misschien wel door heel Europa, om met haar video-smoezelkamers op onnavolgbare en geruisloze wijze met een nieuw elan, deze transformatieve kracht te ontketenen.
Politici en haatzaaiers eerst verplicht twee keer een halfuur: Kunst 'for Change' dit keer.

Van Elixir kunst u nog genieten tot 10 mei 2009, Boijmans van Beuningen Rotterdam

Fotobijschrift, beelden ontleent aan de video's in de tentoonstelling.